خلاصه اقدامات مدیریت و نهاد سازی آب در خراسان بزرگ
دستيابي به توسعه پايدار در رأس اهداف و برنامه‌ريزي‌هاي کلان بسياري از کشورهاي دنيا و به‌ويژه ايران قرار دارد. فرايندي که در آن اقتصاد، فرهنگ، محيط زيست و اکوسيستم يک منطقه به گونه‌اي هماهنگ با يکديگر و در مسيري تغيير مي‌کنند که در طول زمان بهبود يابند. اينگونه برنامه‌ريزي‌ها منجر به تامين رفاه نسل فعلي و آينده، امنيت اقتصادي ـ اجتماعي و نيز امنيت محيط زيست و تداوم پايداري آنها مي‌گردد.
رسيدن به توسعه پايدار و بهره‌برداري مطلوب و بهينه از منابع، امکانات و ثروت‌هاي خدادادي بدون شناخت دقيق و برنامه‌ريزي صحيح و جامع امکان پذير نمي‌باشد. رشد و توسعه پايدار در بخش‌هاي مختلف به‌عنوان يکي از اهداف مهم نظام جمهوري اسلامي ايران مستلزم ايجاد تحول بنيادي در زيرساخت‌هايي چون منابع آب، خاک، کشاورزي و منابع طبيعي و بهره‌برداري درست از آنها و هدايت اصولي فعاليت‌ها در چارچوب برنامه‌ريزي علمي و منطقي است. انجام اين مهم در گرو شناخت کامل از وضعيت موجود، تنگناها، محدوديت‌ها، استعدادها و قابليت‌ها به‌منظور تعيين راهبردهاي اساسي و سياست‌هاي اجرايي در جهت توسعه پايدار است.
در اين راستا گروهي از اساتيد دانشگاه فردوسی و کارشناسان مجرب اقدام به راه اندازی یکسری از فعالیت-های مرتبط با مدیریت آب نموده‌اند. اقداماتی که تقدم و تاخر آنها به دنبال «استقرار مدیریت یکپارچه حوضه آبریز کشف رود» و حتی «مدیریت فرانهادی آب در شرق کشور با هدف پایداری» است. نتایج این فعالیت ها با هدف ارائه برنامه یکپارچه به نهاد های دولتی و متولیان آب، نهاد ریاست جمهور، عموم مردم و شورای هماهنگی حوضه آبریز گسیل شده است که در شکل زیر ارائه شده است. و در ادامه در مورد آنها در قالب طرح های فناورانه، طرح¬های کلان مدیریتی و طرح های کلان اقتصادی به صورت مختصر توضیحاتی ارائه خواهد شد.
طرح های کلان مدیریتی
سلسله مطالعات برنامه ریزی راهبردی در استان خراسان جنوبی از سال ۱۳۸۹ آغاز و تا ۱۳۹۲ اجرا شد. در این مطالعات از طریق راه اندازی شورای موقت سياستگذاری منابع آب مبتنی بر رویکرد مشارکتی گروداران از بخش های مختلف مصرف در مطالعات درگیر شدند. خروجی این مطالعات به صورت مطالعات وضع موجود دشت های استان در ۳۰ مجلد، به همراه ۴ مجلد مطالعات راهبردی استان و نهایتا ۲ مجلد گزارش کلی از این مطالعات در اختیار آب منطقه ای استان قرار گرفته است. این فعالیت نقطه شروع مطالعات راهبردی در استان خراسان رضوی بود که در نهایت به عنوان سند تدبیر آب مشهد وجود پیدا کرده است.
جلسات شب آب خراسان
مجموعه نشست های شب خراسان به منظور برقراری درک مشترک در بین گروداران دشت مشهد و افزایش اجماع آگاهانه به صورت دوره ای در ۷ جلسه و با موضوعات زیر برگزار شده است. این جلسات سنگ بنای شکل گیری سند تدبیر آب مشهد بود است.
فرایند تدبیر آب مشهد
سلسله جلسات تدبیر آب مشهد بر اساس مطالعات انجام شده در خراسان جنوبی و جلسات شب آب خراسان و با هدف تدوین نقشه راه منابع و دستیابی پایداری منابع آب در استان خراسان رضوی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ انجام شد.
راه اندازی کارگروه آب محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی اتاق فکر استان خراسان رضوی
هدف از راه اندازی کارگروه آب محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی زیر نظر اتاق فکر استان خراسان رضوی تشکیل کمیته های راهبردی و فوریتی مسائل آب و محیط زیست استان بوده است. این کارگروه از سال آغاز به کار کرده است.
راه اندازی هسته «پژوهشی – فناوری آب » در دانشگاه فردوسی مشهد
هدف از این هسته بومی نمودن دانش مدیریت مصرف آب در استان خراسان رضوی و حل مشکلات و معضلات آب به صورت درون استانی است.
طرح مدیریت فرانهادی آب با هدف پایداری شرق کشور
طرح کلان «مدیریت فرانهادی آب» به عنوان مهمترین پروژه «اقتصاد مقاومتی» در سال ۱۳۹۵ با هدف پایداری شرق کشور و با محوریت آب به کمک هسته «پژوهشی – فناوری آب» آب دانشگاه فردوسی و مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق شروع شده است.
